Skip to main content

ગાવડી

કાવ્ય : 55

*
ગાવડી અમારી માવડી.
અમારા આઠ જણના કુટુંબની મોભી.
આદમીબૈરાંબચ્ચાં સૌને એની ભારે માયા.
સકીના તો એની એટલી સેવા કરે,
સગી સાસુનીય એટલી નહીં કરી હોય!
ચોળીઘસીને નવડાવે,
લીલો ચારો નીરે,
ડોલ ભરીને નર્મદાનું પાણી પીવડાવે, કંતાનની ગોદડી ઓઢાડે,
મચ્છર ભગાડવા લીમડાનાં પાનની
ધૂણી કરે,
આંચળની ખેંચતાણ કર્યા વગર
હળવા હાથે દો'વે.
ડેરીવાળોય એની ગાવડીનું
શુદ્ધ અને હાઈ ફેટ્સવાળુ દૂધ
છાનોમાનો મંદિરના પૂજારી માટે અલાયદુ રાખે.
આટલી માવજત છતાં
માવડી એક દિ માંદી પડી,
તે બુઢ્ઢો અબ્દુલ અને વચેટ છોકરો રફિક
નજીકના શહેરના પશુદવાખાને
ધીમે ધીમે એને દોરી જતા હતા,
ને ત્યાં તો પાછળ દેકારો થયો :
'આ લોકો ગાયને કસાઈવાડે લઈ જઈ રહ્યા છે.'
ગૌસેવાની કથા સાંભળીને છૂટેલું
ટોળું તો ત્રિશૂળ ને તલવારો સાથે ઘેરી વળ્યું મીંયાટોપી પહેરેલા અબ્દુલચાચાને અને બકરાદાઢીવાળા રફિકને.
એમણે લાખ કાલાવાલા ને આજીજીઓ કરી :
'આ ગાવડી તો અમારી માવડી છે.
અમારા કુટુંબની મોભી છે.
એ કુદરતી મોતે મરશે
ત્યારે અમે અમારા વડવાઓની કબરની બાજુમાં એને માનભેર દફનાવશું,
એની વરસી પર લીલી ચાદર ચઢાવી માતમ મનાવશું.'
પણ ટોળું કશું માનવા તૈયાર નહોતું,
એણે તો એમને ગૌહત્યારા જ માની લીધા.
બિચારા બાપદીકરો બેઉ અલ્લાહના પ્યારા થઈ ગયા.
પણ માવડી ગાવડીનું પૂંછડું એમણે ન છોડ્યું તે ન જ છોડ્યું,
કદાચ એટલે જ વૈતરણી પાર કરીને બેઉ જન્નતમાં પહોંચી ગયા હશે!
ઘેર સકીના ને સૌ
મા ગાવડી અને એનાં બચ્ચાંઓના હેમખેમ પાછા વળવાનો ઈન્તઝાર કરે છે
એણે ગેબનશા પીરની મન્નત
પણ માની છે
મા ગાવડીના સાજા થવા માટે.
સકીના ઈન્તઝાર કરે છે,
મા ગાવડીનો, ખસમનો, દીકરાનો.
ને સૌની ખેર માટે દુઆ માગે છે અલ્લાહથી.
*
નીરવ પટેલ
8-2-2019

Comments

Popular posts from this blog

કેન્ડલ માર્ચ

બળાત્કાર અને હત્યાનો ભોગ બનનાર નિર્ભયાને ન્યાય મળે એ હેતુથી યોજાયેલ કેન્ડલ માર્ચ મેં જોઈ હતી ટીવીને પડદે. પુરુષહિંસાનો ભોગ બનતી સ્ત્રીઓની એ સિરિયસ અને ડિસીપ્લીન્ડ પ્રોટેસ્ટ માર્ચ હતી, અલબત્ત એમાં ન્યાય અને સમાનતામાં માનતા સહ્દયી પુરુષો પણ જોડાયા હતા. ગઈ કાલે રાત્રે મેં પુલવામાના શહીદોના નામે યોજાયેલ કેન્ડલ માર્ચ જોઈ. આખા રોડ પર હજારો સ્ત્રીપુરુષબાળકોના એક હાથમાં મિણબત્તીઓ હતી, ને બીજા હાથમાં ભગવા ધ્વજો. એ સૌ ગળાફાડ સૂત્રોચ્ચાર કરતાં હતાં, માંગ કરતાં હતાં વિધર્મી દુશ્મનદેશને આવો જ લોહિયાળ પાઠ ભણાવી બદલો લેવાની. કેટલાક લોકો શહીદોના પરિવારો માટે ઝોળીઓ લઈ ફાળો પણ ઉઘરાવતા હતા. સૂત્રોચ્ચારો ઓર પ્રવોકેટિવ થતા જતા હતા. આયોજકોએ ટ્રેજડીને ધર્મ અને કોમના એંગલથી ઓર ઘેરી ઘૂંટી હશે, કદાચ કેન્ડલધારી ટોળાંઓ એટલે જ હોશોહવાસ ખોઈ બેઠાં હતાં. રોડની પેલે પાર બોર્ડરલાઈન પર વસતા સૌ પોતાનાં બંધ ઘરોમાંય ધ્રુજતા હતા, આગજની કે હિંસા ભડકવાની દહેશત વર્તાતી હતી માહોલમાં. આ શહીદોના માનમાં યોજાયેલ કેન્ડલ માર્ચ હતી કે કોઈ અદ્રશ્ય નેતાનો રોડ શો? કદાચ ટોળાંઓની જાણ બહાર કોઈ આ ગંજાવર ટ્રેજડીમ...

આદિવાસી

જાનવર થઈને જીવવું સારું, બિચારા મૂળનિવાસી આદિવાસી માણસનું તો આવી જ બન્યું છે આ દેશમાં. સિંહને અભયારણ્ય, વાઘને અભયારણ્ય, રીંછને અભયારણ્ય. ગાયને અભય ગૌચરો ને રાજમાર્ગો, જંગલી ગધેડાઓનેય એમનું આગવું અભયારણ્ય. આદિવાસીઓને એમનું અભયારણ્ય ક્યારે મળશે? બાવા આદમનાં બચ્ચાંઓને એમનું અભયારણ્ય ક્યારે મળશે? ગઈ કાલે સુપ્રીમ કોર્ટે પેનના એક ગોદે 20 લાખ આદિવાસીઓને ખદેડી મૂક્યા એમની જંગલઝૂંપડીઓમાંથી. સરકારો શ્રીમંતોના વિકાસ માટે આદિવાસીઓને લગાતાર નિરાશ્રિત નિર્વાસિત કરી મૂકે છે આ દેશમાં. ભોળાભલા આદિમાનવી થઈને પોતાની મસ્તીમાં લંગોટી પહેરી જીવ્યા ને જંગલનું જતન કર્યું એ જ તો એમનો ગુનો. વાઘવરુદીપડા હોત તો તો જંગલના રાજા હોત, આખું અરણ્ય એમને માટે અનામત હોત. જંગલમાં શું નથી? ધનિકોના બંગલાઓ માટે સાલ, સીસમ ને સાગ છે, રાજમાર્ગો માટે સિમેન્ટ, કોન્ક્રીટ ને આસ્ફાલ્ટ છે, શહેરીઓ માટે સોના ચાંદી લોખંડ કોલસા ગેસની ખાણો છે, જમીનદારો માટે બારમાસી નદીઓનાં પાણી છે, વીજળી છે, ઉદ્યોગપતિઓ માટે એકરો જમીન છે. શહેરીઓ પાસે નથી તો સસ્તા મજૂરો, વેઠિયાવૈતરિયાઓ, રામાઓ ને ગુલામો. શહેરીઓને જોઈએ છે એમ...

નિજમંદિર

આજકાલ ભગવાન ભક્તોથી ભારે નારાજ છે : નથી કોઈ દર્શને આવતું, નથી કોઈ મંદિરનો જિર્ણોદ્ધાર કરતું, નથી તો કોઈ મૂર્તિને વાઘા પહેરાવવા ફરકતું. નર્યો નાગડો ભિખારી બનાવી મૂક્યો છે ભગવાનને. ભક્ત ઘરે નથી તો ઓફિસે હશે એમ ધારી દિગંબર દેવ તો એની બેંકમાં પહોંચી ગયા, પણ ત્યાં તો પારસી પોચખાનાવાલાનો ફોટો. બાજુની ફ્રેઇમ તો ભગવાન વિનાની સાવ ખાલીખમ. બ્રાન્ચ મેનેજરની કેબિનમાં ગયા, તો કહે હું તો રુદિયામાં રાખું છું ભગવાનને. ભગવાન નિરાકાર છે, સર્વવ્યાપી છે, સર્વ જીવોમાં નિવાસ કરે છે. તો પછી મંદિરની શી જરુર, મૂર્તિની શી જરુર? પૂજારીની શી જરૂર? એ તો ભગવાનને ભક્ત સમજી ભાગવત સંભળાવવા લાગ્યો : હર મંદિરનો જિર્ણોદ્ધાર કરીને વિદ્યાલય બનાવો, વાચનાલય બનાવો, શૌચાલય બનાવો. ભગવાનને કેવળ હ્રદયમંદિરમાં સ્થાન આપો. ભગવાન તો નિર્ભ્રાન્ત થઈ ગયા, નિજમંદિરના ખંડેરને સરયૂ કાંઠે છોડીને, સ્વયંભૂ મૂર્તિના ચૂરેચૂરા કરીને, હંમેશને માટે નિરાકાર ને સર્વવ્યાપી થઈ ગયા. ભક્ત વિના મંદિરના ભગવાન કેટલું જીવી શકે? ભગવાન હવે જીર્ણશિર્ણ અપૂજ મંદિરમાં નહીં પણ ભક્તોના હ્રદયમાં બિરાજે છે. સૂની દાનપેટી ને...