આદિવાસી

જાનવર થઈને જીવવું સારું,
બિચારા મૂળનિવાસી આદિવાસી માણસનું તો આવી જ બન્યું છે આ દેશમાં.

સિંહને અભયારણ્ય,
વાઘને અભયારણ્ય,
રીંછને અભયારણ્ય.
ગાયને અભય ગૌચરો ને રાજમાર્ગો,
જંગલી ગધેડાઓનેય એમનું આગવું અભયારણ્ય.

આદિવાસીઓને એમનું અભયારણ્ય ક્યારે મળશે?
બાવા આદમનાં બચ્ચાંઓને એમનું અભયારણ્ય ક્યારે મળશે?

ગઈ કાલે સુપ્રીમ કોર્ટે પેનના એક ગોદે
20 લાખ આદિવાસીઓને ખદેડી મૂક્યા
એમની જંગલઝૂંપડીઓમાંથી.
સરકારો શ્રીમંતોના વિકાસ માટે આદિવાસીઓને લગાતાર નિરાશ્રિત નિર્વાસિત કરી મૂકે છે આ દેશમાં.

ભોળાભલા આદિમાનવી થઈને
પોતાની મસ્તીમાં લંગોટી પહેરી જીવ્યા
ને જંગલનું જતન કર્યું
એ જ તો એમનો ગુનો.
વાઘવરુદીપડા હોત
તો તો જંગલના રાજા હોત,
આખું અરણ્ય એમને માટે અનામત હોત.

જંગલમાં શું નથી?
ધનિકોના બંગલાઓ માટે સાલ, સીસમ ને સાગ છે,
રાજમાર્ગો માટે સિમેન્ટ, કોન્ક્રીટ ને આસ્ફાલ્ટ છે,
શહેરીઓ માટે સોના ચાંદી લોખંડ કોલસા ગેસની ખાણો છે,
જમીનદારો માટે બારમાસી નદીઓનાં પાણી છે, વીજળી છે,
ઉદ્યોગપતિઓ માટે એકરો જમીન છે.

શહેરીઓ પાસે નથી તો સસ્તા મજૂરો,
વેઠિયાવૈતરિયાઓ, રામાઓ ને ગુલામો.
શહેરીઓને જોઈએ છે એમની લક્ઝુરિયસ સંસ્કૃતિના સર્જક એવા શ્રમજીવી સર્વહારાઓ,
આદિવાસીઓ.

જંગલમાંથી ખદેડો એમને,
એ તો લોહીપસીનો એક કરીને રાતોરાત મહેલો મોલ મેટ્રો મલ્ટિપ્લેક્સો બાંધી દેશે.
એ તો જીવતા રહેવા કંઈ પણ કરી લેશે:
શહેરીઓના શૌચાલયો સાફ કરી લેશે,
નગરપાલિકાઓની કચરાગાડીઓય હાંકશે,
જીવનગૂજારા માટે એ કોઈ કામને નાનું મોટું નહીં ગણે.

આજે ભલે ખદેડો એમને
એમનાં પ્રાણપ્યારાં જંગલોથી.
શહેરમાં આવવા દો એમને,
એમનાં બચ્ચાંઓને મ્યુનિસિપાલિટીની નિશાળે ભણવા જવા દો,
એમના કાને ઈન્કલાબનાં ગાણાં પડવા દો,
એમને જાણવા દો કે
આદિવાસી માણસ કરતાં
જંગલી જાનવરોનાં જીવતર બહેતર છે
આ દેશમાં.

આદિવાસીઓ સંસ્કૃતિ સર્જી શકે છે,
શોષકોની જનાવરી સંસ્કૃતિને નેસ્તનાબૂદ કરી નવી ન્યાયી માનવીય સંસ્કૃતિ
સર્જી શકે છે.

26-02-2019